عنوان : بررسی بازنمایی جنسیت زنان در عکاسی دهه 1360 با رویکرد نظری جودیت باتلر(مطالعه موردی عکاسی جنگ درآثار سعید صادقی و مریم کاظم‌زاده)

نگارش و تحقیق: سینا داوری

استاد راهنما:  دکترحامد کیا

 مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد 

رشته تحصیلی: عکاسی 

سال تحصیلی: شهریورماه 1398

چکیده

در دهه 1360 عکاسی ایران با پوشش تصویری انقلاب و جنگ 8 ساله، تجربه منحصر به فردی را از سر گذراند و طی آن "عکس" به عنوان رسانه غالب آن دوران، به واسطه‌ای برای بازنمایی هویت مرد و زن ایرانی بدل شد. بدین معنا که با دیدن عکس‌های آن دوران به خوبی می‌توان به چرایی و چگونگی این هویت پی برد. در این میان هویت و نقشی که زنان ایرانی در آن دهه و در طول دفاع مقدس به خود دیدند کمتر مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. در این پژوهش ابتدا با نگاهی به سیاست گذاری‌های اصلی و بنیادین جمهوری اسلامی و به طور مشخص سخنان رهبر انقلاب که در تبیین الگوی مناسب برای زن ایرانی ایراد شده است و همچنین از میان محتوای ادبی مکتوب شامل نامه‌ها، خاطرات، وصیت‌نامه‌ها و زندگی‌نامه‌ها و محتوای بصری تولید شده بر اساس آن که شامل آثار هنری، سینمایی، تلویزیونی، روزنامه‌ها، پوسترهای تبلیغاتی، نقاشی، دیوارنگاره‌ها و مجلات بوده است، مفاهیم اولیه استخراج و سپس با استفاده از دیدگاه جودیت باتلر در مورد تئوری اجرا، عکس‌های دو تن از عکاسان آن دوران یعنی سعید صادقی و مریم کاظم‌زاده به روش تحلیل گفتمان بصری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد تا ضمن واکاوی الگوهای پیش یافته، به پرسش‌های پژوهش پاسخ داده شود. همچنین انتخاب دو عکاس با جنسیت متفاوت موجب خواهد شد تا از دریچه دید هر دو جنس به موضوع نگریسته شود. در پایان این پژوهش بر اساس یافته‌های حاصل از بررسی عکس‌های دو عکاس مذکور و با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی حاکم در آن دوران؛ هویت زن در دهه 1360 و جنگ 8 ساله را بر طبق دو الگوی زن زینبی و زن زهرایی دسته بندی و همچنین فضاهایی که در آن این هویت شکل گرفته است، مشخص خواهیم کرد.
واژه‌های کلیدی: جنگ، زنان، جودیت باتلر، عکس، بازنمایی.

Abstract

In the 1980s and during Iran-Iraq war, Iranian photography went through a unique experience, during which "photography" as the dominant medium of that era became a medium to represent Iranian men and women's identity and by looking at photos of that era, one can easily see why and how this identity was formed. In the meantime, the identity and role that Iranian women have taken in that decade has been less explored and analyzed. In this study, first, by looking at the fundamental policies of the Islamic Republic of Iran and specifically the words of the leader of the revolution, which has been made in explaining a suitable model for Iranian women as well as through written literary content including letters, diaries, wills and biographies, and visual content produced thereon that includes works of art, cinema, television, newspaper and magazines, the basic concepts were extracted and then, using Judith Butler's theory of performance, the photographs of two photographers, Saeed Sadeghi and Maryam Kazemzadeh, were analyzed under thematic analysis method to answer the research questions while analyzing the aforementioned patterns. Also, selecting two photographers of different gender will be helpful to have a comprehensive view of both gender. At the end of this study, based on the findings of photographs, extracts the fundamental concepts of identity from photographs, identifying the type of female performance in the 1980's which is shaped around personality of Zahra and Zeynab. We will name these two patterns as Zahraei and Zeynabi patterns and realize that they will identify the spaces in which this Identity is formed.
Keywords: war, women, Judith Butler, photography, Gender, Identity.